Maccultisme

Wie kent de illustere figuren hierboven? Juist, het zijn Bill Gates, oprichter van Microsoft, Linus Torvalds, ontwerper van het besturingssysteem Linux en Steve Jobs, topman bij Apple, vroeger Apple Computer. Hoewel ze hier alledrie vredevol naast elkaar staan, zijn het in feite aartsrivalen. Gates' bedrijf Microsoft domineert op dit moment de markt met zijn besturingssysteem Windows, waarvan dinsdag de nieuwste telg Windows Vista met veel tromgeroffel gelanceerd wordt. Linus is een Finse programmeur die ooit het operating system (OS) Linux ontwikkeld heeft, dat vooral in de bedrijfswereld en bij die-hard computernerds enorm populair is maar dat zich de laatste tijd ook steeds meer op de gewone thuisgebruiker begint te richten. Jobs tenslotte, staat voor Mac. En op Mac draait Mac OS X. Apples besturingssysteem claimt al jaren efficiënter, vlugger, mooier, logischer en ga zo maar door te zijn dan haar tegenhangers. Alledrie dingen ze naar een plaatsje op de markt en elkeen probeert de thuisgebruiker ervan te overtuigen dat hij de coolste van de drie is.

Toen Jobs in de jaren '90 teruggeroepen werd naar Apple om het zieltogende bedrijf terug uit de modder te krikken, had hij zijn masterplan klaar. Hij moest en zou van Apple een sekte maken en op een dag de wereld te domineren. En daarin is hij bijzonder goed aan het slagen. Vandaag marcheren duizenden bleke persoonlijkheden, melkachtiger nog dan het design van de iPod, over deze aarde en verkondigen de ,blijde' boodschap. Ze zijn vervelender dan de getuigen van Jehova of Vlaams Belangers. Overal, op familiefeestjes, op het werk, in de klas lopen de Apple-zeloten zich opmerkelijk beter te voelen dan de andere genodigden.

Vind je een sekte een beetje sterk? Laat mij er even Professor Etienne Vermeersch bijsleuren met zijn lijstje sektarische kenmerken.

Sekte

1. Inpalming : de mate waarin men een meer of minder belangrijk deel van zijn leven, denken en handelen door de wereldbeschouwing laat bepalen.
   
   Wel je hebt er in elk geval je handen aan vol, als je Makoliet bent. Om te beginnen moet je op elk feestje je dure iPod bovenhalen en 'm snoevend laten zien aan de andere genodigden. Thuis doe je je werk op je glimmende, doorschijnende iMac en je beeldt je in dat het allemaal veel leuker is en sneller gaat dan op een pc.
   
   
2. Groepsvorming: de mate van wederzijdse controle die de groepsleden op elkaar kunnen uitoefenen (in grote mate mogelijk bij het samen in één huis wonen).
   
   Er is nog nét geen Apple-kerk - tenzij waarschijnlijk ondergronds - maar groepsvorming is onmiskenbaar aanwezig. Apple volgelingen troepen geregeld samen om dan in een zwerm de verdwaasde pc-gebruiker te verrassen en om de oren te slaan met allerlei blinkend speelgoed. Zo werven ze nieuwe leden voor hun bleke leger. De grote verdienste van topman Jobs is dat hij de eerste banden gesmeed heeft. Hij geeft zijn milities hun samenhorigheidsgevoel. Ze beseffen evenwel niet dat ze het slachtoffer zijn van een van de grootste marketingmachines ter wereld, geolied met miljarden dollars.
   
   
3. Hiërarchie: de mate van macht die de leidende figuren op de volgelingen kunnen uitoefenen, inclusief de mogelijkheid tot straffen en het verwekken van angst.
   
   Peer-pressure. Onlangs schreef een gekwelde ex-medewerker van Microsoft een brief waarin hij meldde dat hij ,,Een Mac wilde''. De arme man had ze duidelijk niet meer alle vijf en het ontslag was dan ook op zijn plaats.
   
   
4. Charismatische leider : de macht kan ook volledig in handen zijn van een figuur die door iedereen als de 'verlichte', of de 'Messias' wordt beschouwd.
   
   Scroll even naar boven, en bekijk de foto's opnieuw. Wat zie je? Links Bill Gates. Een gehaaid businessman maar wel een man. Hij is opgegroeid met de computer die zijn passie was en die passie heeft hij kunnen waarmaken. In het midden zit Linus Torvalds. Als een van de belangrijkste mensen van de Open Source gemeenschap is deze Finse software ingenieur een duidelijke hippie. Maar alweer iemand met een passie. Dat zijn mensen. De derde foto is Steve Jobs. Waar zit onze charismatische leider? Juist. De man met de toverhoed. De man die ervoor zorgde dat Apple op magische wijze uit de dood herrees en nu het ene succes na het andere boekt. De man die een cultus propageert waarin iedereen zich precies even uniek voelt als zijn naaste maar vergeet te beseffen dat op die manier weinig eigenheid overblijft. Dat Steve Jobs voor zijn werk jaarlijks slechts 1 dollar salaris ontvangt, ascetisch leeft, veganistisch eet en bovendien bijna altijd dezelfde kleren aan heeft, draagt bij tot zijn status van geestelijke leider.
   
   De Makoliet vlakt op zijn beurt zijn eigen persoonlijkheid uit en wandelt hersenloos deze lichtgevende Witte iMagiër achterna, scheurt zijn kleren aan het prikkeldraad en vraagt geen eten. Zijn kruistocht is heilig! Binnenkort zullen ze, in Zijn zog de ongelovigen bevrijden en hen geven wat goed voor hen is - of ze tot in de eeuwigheid kwellen met hun gezanik.
   
   
5. Afzondering van de wereld: de mate waarin de handelingen en gebruiken (bijvoorbeeld voeding, kledij, arbeid) afwijken van die van de omgeving of van het eigen verleden; afzondering van familie en vroegere vrienden, werkkring, enzovoort.
   
   Plots is de Makoliet vervreemd van de werkelijkheid. Dat de Mac eigenlijk een pc geworden is wegens de nieuwe, snellere Intel-processoren die nu al geruime tijd Apples eigen chips vervangen, lijkt hem niet te deren. Hij spreekt nog steeds over zijn ,Mac'. Plots heeft hij honderden euro's extra over om hetzelfde werk te kunnen doen, verblind door de ,schoonheid' van zijn Apple toestellen.
   
   
6. Uitverkiezing: de leden van de groep kunnen ervan overtuigd zijn dat ze een apart statuut van 'uitverkorenen' hebben; ze menen bepaalde informatie te hebben, of bepaalde dingen te kunnen, waarvan ze menen dat andere mensen die niet hebben of kunnen.
   
   Wel, als je niet ,Mac' bent - want je ,bezit' geen Mac maar je ,bent' Mac, kun je nagaan - ben je dom! Dan stel je jezelf bloot aan de dagelijkse miserie van crashes, virussen, verloren gegaan werk, tijdsverlies en ben je doodgewoon niet cool! Ervaring leert mij dat mijn Windows XP mij slechts een paar zeldzame keren in de steek gelaten heeft, mijn virusscanner elk virus buitenhoudt en dat mijn nieuwbakken Windows Vista er zelfs nog geen enkele keer de brui aan heeft gegeven. Mijn eerste aanraking met Mac OS X resulteerde daarentegen vrijwel onmiddellijk in een crash waarbij ik vijf minuten nodig had om de reset-knop te vinden.
   
   
7. Irrationalisme van geloofsovertuigingen: de mate waarin de groepsleden bepaalde overtuigingen hebben die in strijd zijn met algemeen aanvaarde of wetenschappelijk onderbouwde opvattingen.
   
   Zie hierboven, puntje vijf en zes. Bovendien doen Applegebruikers er alles aan om Gates en zijn Microsoft af te schilderen als de bron van alle kwaad. Het boosaardige imperium bezit monopolies, veel macht en geld en booswicht Gates is als rijkste man ter wereld de vleeswording van het kapitalisme. Microsoft en Windows staan voor de oude wereldorde, die omver moet geworpen en waarna een nieuw, rein volk zal opstaan. De wereld wordt werkelijk een betere plaats wanneer de profeet Jobs binnenkort de iPhone - een ,,revolutionair en magisch produkt'' - schenkt aan zij die van goeden wille zijn (en $500 kunnen missen). Het laat de Makoliet koud dat het de duivel Gates is die de wereld beter maakt door miljarden te schenken aan de armen op deze wereld.
   
   
8. Proselitisme: de mate waarin de leden van de groep intense pogingen aanwenden om nieuwe leden te werven.
   
   Wel, zoals hierboven al stond, zijn Vlaams Belangers, de getuigen van Jehova en Makolieten in hetzelfde bedje ziek. Alleen weet een Vlaams Belanger nog waar hij mee bezig is en kun je een vervelende Jehovagetuige met een welgemikte trap van tussen je deur hengsten.

Groter dan je denkt

De Makoliet is dus duidelijk een volgeling van een sekte. Een Mac hebben gaat niet in de eerste plaats om de prijs of de prestaties. Het gaat om moraal, om het goede tegen het kwade. En de sekte is groter dan je denkt en groeit bovendien zienderogen. Als je de film An Inconvenient Truth gezien hebt, weet je wat ik bedoel. De apostel Al Gore brengt er zijn klimaatboodschap met een Macbook voor zijn neus, die herhaaldelijk duidelijk in beeld komt. Dat Apple er een afschuwelijk milieubeleid op nahoudt, daar knijpen we natuurlijk een oogje voor dicht.

Een ander belangrijk figuur, de professor-schrijver Umberto Eco, vergeleek de Mac een tiental jaar geleden al met het Catholicisme. Hij omschreef de systemen als ,,vriendelijk, warm en begaan'', terwijl Microsofts Windows voor Eco protestants is. Toen hij dit schreef, was Eco slechts half ironisch.

Voor mij is het duidelijk: Apple is een occulte sekte. Ook ik ben heel even een Makoliet geworden maar toen iemand vorig jaar mijn iPod stal, kon ik plots weer ademen. Misschien was ik eerst kwaad op de dief, maar nu ben ik hem eeuwig dankbaar om mij uit Jobs' mooi vormgegeven klauwen te redden.

En scroll nu nog één keer naar boven, kijk naar het gezicht van Steve Jobs en zeg mij zonder te verpinken dat hij een mens is?